Dzieje Koszalina

ID artykułu: 19
Napisany przez: Karena
Napisany dnia: 11 Lip 2012, 20:07
Link do artykułu:
https://kkr.nsc.pl/forum/kb.php?a=19

Dzieje Koszalina

Pierwotna nazwa Koszalina brzmiała Koszalice, a nazwa Koszalin pojawiła się później. Nazwa Koszalice jest starą nazwą słowiańską, która w tej postaci była utrwalona już w XIII wieku. Została utworzona od imienia lub przezwiska ojca (przyrostek ogólnosłowiański "-ic" wskazuje na nazwę odojcowską - syn Koszały). Dostępne źródła historyczne nie zawierają informacji na temat osoby, od której przezwiska powstała nazwa Koszalice. W drugiej połowie XIII wieku nazwa ta przekształciła się w Koszalin. Pod wpływem języka niemieckiego nazwa Koszalin uległa germanizacji. Niemcy zapisywali słowiańską nazwę Koszalin jako: Coeslin, Cöslin lub Köslin. Forma Köslin pozostawała w użyciu do roku 1946, kiedy to przywrócono naszemu miastu nazwę Koszalin.

Wybranie na założenie miasta terenu obecnego starego miasta podyktowane było dogodnym i obronnym z natury miejscem, który sprzyjał rozwojowi przestrzennemu i architektonicznemu. Innym powodem do takiej lokalizacji mógł być przebiegający przez Koszalin główny szlak handlowy Pomorza. Miasto średniowieczne powstało na bazie grodu i osady przygrodowej. Przemawia za tym fakt, iż w źródłach z 1281 roku wymieniony jest rycerz Dawid - kasztelan grodu w Koszalinie. Ponieważ nie udało się odszukać żadnych śladów grodu w samym mieście i na jego obrzeżach, poszczególni badacze wskazują różne miejsca lokalizacji grodu koszalińskiego. Kształtem swym Koszalin nie odbiegał w zasadzie od wzorów innych miast średniowiecznych. Miasto miało kwadratowy, położony centralnie rynek i wybiegające zeń ulice, które krzyżowały się pod kątem prostym. Przypuszcza się, że w pierścieniu murów Koszalin mógł mieć ok. 480 działek pod budowę. W połowie XV wieku prawie wszystkie działki były zabudowane. Inaczej niż było to np. w Kołobrzegu, przed bramami miejskimi Koszalina nie rozciągały się przedmieścia. Średniowieczne miasto zajmowało powierzchnię ok. 13 hektarów.

Wąskie ulice, zajmujące jak najmniej miejsca, miały ułatwiać obronę. W Koszalinie, tak jak i w innych miastach europejskich, nie było brukowanych ulic. Stąd podczas deszczów ulice miasta zamieniały się w grzęzawiska. Rzemieślnicy wychodzili ze swoimi pracami przed domy. Przedstawiciele zawodów: kowale, cieśle i inni, byli skupieni na jednej ulicy według wykonywanej profesji. Pierwsze umocnienie Koszalina stanowiła wzniesiona wokół miasta palisada, którą wymienia dokument z 1286 roku. Wkrótce zaczęto wznosić wokół miasta mury, a cegieł do budowy dostarczały miejskie cegielnie. Mury miejskie Koszalina miały ok. 1400 m długości. Ich wysokości sięgała 6 m. umocnione były wbudowanymi w nie 46 czatowniami. Przed murami znajdowała się głęboka fosa. Resztki tych średniowiecznych murów zachowały się do dziś. Do miasta prowadziły tylko trzy bramy: Młyńska od północy, Nowa od wschodu i Wysoka od południa.

Pierwotnie domy w mieście były wyłącznie drewniane. Dopiero w drugiej połowie XIV wieku powstały patrycjuszowskie kamienice szczytowe. Domy stały na działkach wyznaczonych przy rozplanowywaniu miasta. Wymiary parcel wahały się od 8-12 m szerokości i ok. 40 m długości. Pierwsza wzmianka o domu murowanym pochodzi z 1377 roku. Głównym pomieszczeniem gospodarczym domu była obszerna sień, do której można było nawet wjechać wozem i gdzie prowadzono interesy. Pośrodku izby stał stół, a przy ścianach skrzynie na odzież i pościel. Na co dzień posługiwano się naczyniami drewnianymi, a cynowe lub srebrne trzymano w szafie. W XIV i XV wieku patrycjat i warstwy średnie Koszalina, choć dość zamożne, wiodły proste życie. Zbytek w pomorskich miastach zagościł w początkach XVI wieku.

Wyróżniającymi się budowlami były: ratusz i kościół Mariacki. Pierwszy ratusz powstał w latach osiemdziesiątych XIII wieku, lecz spłonął w pożarze miasta w 1504 roku. Wzmianka o kościele Mariackim pochodzi z 1333 roku. Przypuszczalnie został on zbudowany w 1310 roku i przetrwał do dzisiaj. W XIV i XV wieku kaplice i wikariaty w kościele Mariackim były fundowane przez znaczniejsze rody mieszczańskie. W północno-wschodniej części miasta usytuowany był klasztor cysterek, sprowadzonych do Koszalina w 1278 roku.

Brak jest wyraźnych danych na temat istnienia łaźni miejskich, chociaż w średniowieczu były one powszechne. Pośrednią wskazówką mogącą świadczyć o istnieniu łaźni była stara nazwa ulicy Badstoberstrasse. Dla ludzi starych i pozbawionych opieki wybudowano za miastem kilka przytułków, gdzie miejsce uzyskiwało się po zapłaceniu tzw. wkupnego. Bardzo wczesną wiadomość, z roku 1368 roku, posiadamy o koszalińskiej szkole. Uczono w niej jedynie czytania i śpiewania pieśni religijnych. Życie towarzyskie skupiało się w karczmach oraz w bractwach cechowych i religijnych.

Herb miasta ulegał wielokrotnym przeobrażeniom. Pierwszym herbem Koszalina była głowa św. Jana Chrzciciela (XIV w.). Znanych jest kilka jego wersji. Najbardziej pospolite są dwie: głowa św. Jana na paterze i głowa św. Jana na misie. Na obu herbach występowały kolory czerwony i złoty. W 1938 roku herb ze św. Janem Chrzcicielem został zastąpiony przez znak wendy (skośno ustawiona litera "Z") koloru złotego z dwoma pierścieniami po jej bokach. Umieszczony on był na czerwonym polu. Nowy herb nawiązywał do tradycji zamieszkujących te tereny Wendów. Księstwo Wendyjskie obejmowało terytorium od Łeby po Kołobrzeg, na południu za Bobolice, a na wschodzie za Miastko. Jeszcze w XVII wieku istniał podział Pomorza na księstwa, a zakończył się po śmierci ostatniego szczecińskiego księcia Bogusława XIV. Kwestią herbu Koszalina zajęto się ponownie w latach 50-tych XX wieku. W 1959 roku przyjęto nowy herb miasta. Jest nim rycerz na białym koniu na niebieskim tle, zbrojny w biały proporzec z czerwonym gryfem pomorskim oraz z tarczą z wizerunkiem białego orła piastowskiego.

Koszalin otrzymał prawa miejskie w 1266 roku, które nadał biskup kamieński, Herman von Gleichen.


Bibliografia:
1. "Dzieje Koszalina" - praca zbiorowa pod. red. Bogusława Drewniaka i Henryka Lesińskiego. Wydawnictwo Poznańskie
2. "Koszalin, z dziejów miasta do 1266 roku" - TOM I, praca zbiorowa pod red. Eugeniusza Buczaka
This article was last edited by Gandalf on 16 Lip 2012, 09:27


Kto jest na forum

Zarejestrowani użytkownicy: Google [Bot]