Początki broni palnej - cz.5 - Rozpowszechnienie

ID artykułu: 7
Napisany przez: Radek
Napisany dnia: 05 Lip 2012, 17:54
Opis artykułu: Rozpowszechnienie użycia broni palnej w drugiej połowie XV wieku, dzięki husytom i ich innowacyjnym metodom walki.
Link do artykułu:
https://kkr.nsc.pl/forum/kb.php?a=7

Rozdział 5 - Rozpowszechnienie
Masowe użycie broni palnej - innowacyjna sztuka wojenna husytów i jej rozpowszechnienie przez najemników czeskich w 2-giej połowie XV wieku.

Rozwój broni palnej musiał w końcu przynieść przełom w sposobie prowadzenia wojny. Najpełniej zrozumiał potencjał nowej broni twórca i pierwszy przywódca husyckiego odłamu Taborytów - Jan Żiżka. Mimo że husytyzm był ruchem czysto religijnym, pierwszym z długiej serii ruchów reformacyjnych, dowodzący Taborytami Jan Żiżka był wojskowym o długim doświadczeniu – między innymi brał udział w bitwie pod Grunwaldem jako najemnik. Taboryci, składający się z najbiedniejszych warstw społeczeństwa, byli najbardziej fanatyczną, zdyscyplinowaną i zmilitaryzowaną frakcją wśród husytów. Rolę przywódców i zarazem kapłanów odgrywali doświadczeni wojskowi, życie wśród Taborytów było uregulowane przez przykazania religijne oraz przez regulaminy wojskowe napisane przez Żiżkę. I właśnie te regulaminy wojskowe zawierały rewolucyjne jak na tamte czasy metody prowadzenia walki, oparte w bardzo dużym stopniu o szerokie wykorzystanie broni palnej.

Rozdział 5 - rys. 1 - tabor obronny.jpg
Rozdział 5 - rys. 1 - tabor obronny.jpg (42.2 KiB) Obejrzany 3545 razy

Główną taktyką stosowaną przez Taborytów było użycie dużych ilości ręcznej broni palnej i umocnionego taboru, składającego się z kilkuset (przeważnie około 400) specjalnie wzmocnionych drewnianych wozów, które przed bitwą ustawiano w prostokąt, łączono ze sobą aby nie można było ich przewrócić i okopywano, tworząc tymczasową „twierdzę”. Z tej twierdzy Taboryci ostrzeliwali przeciwników z dział o dużym zasięgu, zmuszając ich albo do wycofania się albo do ataku. Jeśli przeciwnicy zaatakowali, to w momencie kiedy zbliżali się do okopanego taboru byli witani salwą z kilku setek sztuk ręcznej broni palnej oraz kusz (taktyka ta, polegająca na dopuszczeniu przeciwnika w zasięg maksymalnej skuteczności broni, stosowana jest do dziś). W takiej sytuacji atak się przeważnie załamywał i przeciwnicy zaczynali uciekać, a na uciekających atakowała z taboru uzbrojona głównie w cepy bojowe i broń drzewcową piechota husytów, która przechodziła do pościgu. Do tego husyci nie brali jeńców – co jeszcze bardziej wzmagało przerażenie wśród wrogów, przyzwyczajonych do tego że każdy rycerz na polu walki będzie brany do niewoli dla okupu i tak naprawdę ma małe szanse na śmierć.

Rozdział 5 - rys. 2 - bitwa w oparciu o tabor, faza 1 - atak rycerstwa.jpg
Rozdział 5 - rys. 2 - bitwa w oparciu o tabor, faza 1 - atak rycerstwa.jpg (48.18 KiB) Obejrzany 3545 razy

Rozdział 5 - rys. 3 - bitwa w oparciu o tabor, faza 2 - odparcie ataku.jpg
Rozdział 5 - rys. 3 - bitwa w oparciu o tabor, faza 2 - odparcie ataku.jpg (41.61 KiB) Obejrzany 3545 razy

Rozdział 5 - rys. 4 - bitwa w oparciu o tabor, faza 3 - pościg.jpg
Rozdział 5 - rys. 4 - bitwa w oparciu o tabor, faza 3 - pościg.jpg (38.22 KiB) Obejrzany 3545 razy

Samo użycie umocnionego taboru nie było nowością – umocniony tabor był stosowany już co najmniej od 100 lat. Jednak wcześniej zawsze był on tylko „punktem wypadowym” dla kawalerii, która była główną siłą uderzeniową i zaczepną. W wojskowości średniowiecznej piechota odgrywała zawsze tylko rolę pomocniczą dla ciężkozbrojnej rycerskiej kawalerii i tylko podczas oblężeń odgrywała większą rolę. Jednak w wojskach taborytów kawalerii prawie nie było, więc główną nowiną taktyczną zastosowaną przez Żiżkę było użycie broni palnej jako głównej siły bojowej. Inną cechą wojsk Taborytów było to że pochodzili oni z niższych warstw społecznych, i jako tacy nie mieli oporów przeciwko budowaniu umocnień polowych z ziemi, co w owych czasach zdarzało się rzadko – żaden rycerz ani najemnik nie chciał wziąć łopaty i zrobić okopów, a gdy była taka konieczność, zmuszano chłopów do prac ziemnych.

Rozdział 5 - rys. 5 - tabor odpierający atak, ilustracja współczesna.jpg
Rozdział 5 - rys. 5 - tabor odpierający atak, ilustracja współczesna.jpg (33.76 KiB) Obejrzany 3545 razy

Wojny husyckie trwały 17 lat, w trakcie których husyci pokonali kilka krucjat skierowanych przeciwko nim. Taboryci przez wiele lat uznawani byli za niepokonanych. Ich zwycięstwa wywarły wielkie wrażenie na całej Europie. Ostatecznie Taboryci zostali pokonani na wskutek przejęcia ich metod walki przez przeciwników, oraz na wskutek rozłamu i przejścia na stronę wrogów drugiej co do siły frakcji husyckiej – Kalikstynów, czyli husyckiej szlachty. Jednak mimo klęski Taborytów ich metody walki nie uległy zapomnieniu. Wręcz przeciwnie, dzięki renomie jaką sobie wyrobili Taboryci, w całej Europie zaczęto szukać najemników „walczących na sposób husycki”. To właśnie dzięki tym najemnikom husyckie metody walki (zwłaszcza masowe użycie broni palnej oraz taboru, wysoka dyscyplina i budowa fortyfikacji polowych) zostały szeroko rozpropagowane na całą Europę. Od tego czasu ilość oddziałów całkowicie uzbrojonych tylko w broń palną ciągle rosła, aż do całkowitego wyparcia łuków i kusz w XVI wieku i broni białej ostatecznie w XVIII wieku.

Rozdział 5 - rys. 6 - hufnica między wozami taborowymi, ilustracja współczesna.jpg
Rozdział 5 - rys. 6 - hufnica między wozami taborowymi, ilustracja współczesna.jpg (27.96 KiB) Obejrzany 3545 razy


>>> Rozdział 6 - Wpływ na rozwój fortyfikacji
This article was last edited by Radek on 11 Lip 2012, 21:02


Kto jest na forum

Zarejestrowani użytkownicy: Google [Bot]