Zawody średniowieczne

ID artykułu: 30
Napisany przez: sambor
Napisany dnia: 01 Wrz 2016, 10:26
Link do artykułu:
https://kkr.nsc.pl/forum/kb.php?a=30

Zapraszam do zapoznania się z listą średniowiecznych zawodów. W dzisiejszych czasach są to w większości profesje niespotykane, choć czasem możemy odnaleźć ich współczesne wersje. Nierzadko zawody średniowieczne nie należały do przyjemnych, spotykały się także z niechęcią innych osób. Lista dawnych profesji jest dosyć długa i niepewna, przede wszystkim dlatego, że wykonawców tych samych czynności nierzadko nazywano inaczej zależnie od miejsca. Czasem rzemieślnik trudnił się kilkoma różnymi czynnościami, zwłaszcza jeżeli zawody były pokrewne, a w okolicy nie było nikogo innego. Większa specjalizacja pojawiała się w miastach. Znaczna część zawodów zaczęła funkcjonować w wiekach XI i późniejszych, a dopiero wieki XIII i XIV przyniosły Polsce naprawdę spójną organizację zawodów w cechy, znane także jako gildie. Zrzeszały one rzemieślników jednej lub kilku związanych ze sobą profesji.
aptekarz – zajmował się sporządzaniem i sprzedażą leków, w średniowieczu wytwarzanych z naturalnych składników i ziół
bankier - zawód elitarny, pojawił się dość późno, wraz z wprowadzeniem banków. Bankierzy trudnili się udzielaniem pożyczek, opłacaniem operacji handlowych.


browarnik (piwowar) - wytwórca piwa (szlachetny ów napój chmielowy, wyrabiany z wykorzystaniem słodu i chmielu, trafiał raczej na stoły biedoty aniżeli możnych). Czasem browarnikiem był karczmarz.
bartnik - pszczelarz zakładający ("dziejący") barcie w znaczonych przez siebie drzewach i zbierający miód. Bartnicy mieli zdecydowanie więcej praw od zwykłych kmieci i byli od nich możniejsi; mogli m.in. polować.
bednarz - rzemieślnik wytwarzający pojemniki drewniane, głównie beczki, kadzie czy balie do kąpieli.
bobrownik - służący zajmujący się właściwym wykorzystaniem żeremi bobrowych.
cegielnik - rzemieślnik wytwarzający cegły i dachówki. Cegielnictwo zaczęło się rozwijać około XIII wieku.
cieśla - zawód bliski stolarza, zajmujący się głównie budową domów i jego części. Zwykle jeden z zawodów skupionych w cechu rękodzieł drzewnych. Cieśla okrętowy zajmował się budową i naprawą statków. Dość poszukiwanym rodzajem rzemieślnika był też młynarz-cieśla. Parał się on budową młynów.
cyrulik – przedstawiciel średniowiecznej medycyny, zajmował się amputacją kończyn, upuszczaniem krwi, podawaniem lekarstw, a także strzyżeniem oraz goleniem.
flisak - człowiek parający się spławianiem surowców (np. drewna) i wytworów innych rzemieślników. Cech flisaków nazywano cechem włóczków.
folusznik - rzemieślnik cechu sukienniczego, podejmujący produkcję sukna w miejscu, gdzie skończył ją gręplarz. Folowanie miało na celu zagęszczenie tkaniny i oczyszczenie jej z tłuszczów i klejów.
furman (woźnica) – zajmował się powożeniem zaprzęgami konnymi lub saniami
garbarz - bardzo stary zawód (nie mylić z grabarzem, choć to też stary zawód), który rozwinął się dość gwałtownie w XV wieku. Garbarze garbowali (zmiękczali) skóry, oczyszczali je z tłuszczu i włosia, farbowali. Garbniki pochodziły przeważnie z kory drzew.
grawer - rzemiosło dość rzadkie w przeszłości, w którym zajmowano się ozdabianiem wyróbów z różnych materiałów: metalu, kości, kamienia.
gręplarz - rzemieślnik miejski gręplujący (rozczesujący i czyszczący wełnę).
grotnik – zajmował się wytwarzaniem grotów do strzał i ostrzy włóczni.
jadownik - trudnił się wytwarzaniem trucizn (np. do strzał).
kaletnik - rzemieślnik wytwarzający i naprawiający wyroby skórzane.
karczmarz – jak sama nazwa wskazuje, prowadził karczmę, oferując podróżnym jadło, napitek i nocleg
kat – zajmował się wykonywaniem wyroków na skazanych i przestępcach. Zawód ten był pogardzany przez pozostałą część społeczeństwa. Ludzie z niechęcią odnosili się do katów, a nawet ich rodzin.
kmieć - chłop posiadający własną ziemię.
kobiernik - wytwórca dywanów, kobierców.
kobylnik - służący hodujący konie dla możnowładców.
kołodziej - rzemieślnik trudniący się tworzeniem i naprawą kół drewnianych, czasem też innych części wozów. Zwykle jeden z zawodów skupionych w cechu rękodzieł drzewnych.
koniarz (koniuszy) - służący, którego zadaniem była opieka nad końmi.
konwisarz - rzemieślnik odlewający przedmioty z cyny (łyżki, talerze, kubki).
korabnik – zajmował się wytwarzaniem łodzi.
koszykarz (wikliniarz) - wytwórca wyrobów wiklinowych, głównie koszy.
kotlarz - wytwórca naczyń mosiężnych i miedzianych, zwykle zrzeszony w cechu wyrobników metalowych.
kowal - rzemieślnik wyrabiający różnorakie przedmioty żelazne.
kramarz – tak nazywano drobnych kupców, sprzedających swe towary na kramach
krawiec - rzemieślnik szyjący i naprawiający odzież; pojawili się około XIII wieku, wcześniej było to raczej zajęcie domowe.
kucharz – przygotowywał posiłki, pracując w karczmie, lub nawet na zamkach czy dworach królewskich
kupiec – zajmował się handlem różnorakimi towarami, często sprowadzanymi z dalekich stron.
kuśnierz - kuśnierstwo to zawód bardzo stary, polegający na szyciu ubioru oraz przedmiotów ze skóry. Czasem kuśnierze byli też garbnikami i sami wyprawiali skóry, które następnie wykorzystywali w pracy.
lichwiarz - człowiek pożyczający innym pieniądze i żyjący z odsetek.
ludwisarz - rzemieślnik pracujący w spiżu, miedzi i mosiądzu. Odlewał dzwony, posągi, świeczniki, odważniki itp.
łazęka – pod tą nazwą może kryć się zawód drwala, zajmującego się karczowaniem lasów i pozyskiwaniem drewna, może to być również określenie dla osoby trudniącej się działaniami wywiadowczymi.
miechownik - rzemieślnik wytwarzający i naprawiający wyroby skórzane, m. in. miechy.
miecznik - kowal wytwarzający broń sieczną (włącznie z dorabianiem rękojeści).
mincarz, mincerz – zajmował się biciem monet, tym mianem określano również poborcę podatkowego, który trudnił się pobieraniem opłat.
młynarz - wytwórca mąki, ale tak również nazywano rzemieślników zajmujących się budową młynów.
mosiężnik – zajmował się odlewaniem przedmiotów w mosiądzu.
murarz - ten związany z budownictwem zawód pojawił się około wieku X. Rzemieślnicy tego zawodu czasem skupieni byli w cechu rękodzieł drzewnych.
niewodnik - wyrobnik sieci rybackich (niewodów).
nożownik - rzemieślnik wytwarzający narzędzia do cięcia, w dawniejszych czasach (przed wiekiem XIV) zwykle kowal. Nożownicy byli zwykle dość zamożni.
oprawca - zajmował się ściganiem oraz sądzeniem złodziei i rabusiów.
owczarz - osoba, często z obszerną wiedza weterynaryjną, zajmująca się strzyżeniem i doglądaniem owiec.
partacz - rzemieślnik spoza cechu, bez stopnia mistrzowskiego.
pasterz – zajmował się wypasaniem owiec, kóz lub bydła.
pergaminnista - wytwórca pergaminu, używanego do zapisywania lub też oprawiania ksiąg (początkowo związane z klasztorami, od XIV wieku również świeckie).
piekarz - rzemieślnik miejski trudniący się wypiekaniem pieczywa (na wsiach pieczywo wyrabiało się w domach)
płatnerz - wytwórca zbroi płytowej, hełmów, czasem kolczug (te zwykle tworzyli pancernicy). Specjalista parający się tylko hełmami bojowymi nosił nazwę szłomnika.
postrzygacz - rzemieślnik cechu sukienniczego lub krawieckiego, którego zadaniem było ostateczne przygotowanie materiału; m. in. czesał, postrzygał i zdobił sukno.
powroźnik - wyrabiał sznury, liny, sieci i knoty do świec.
pracz - służący zajmujący się, oczywiście, praniem.
psiarz - służący tresujący i opiekujący się psami.
ptasznik (sokolnik, jastrzębnik) – zajmował się tresurą i opiekują nad ptakami do polowań.
rybak - służący lub wieśniak zajmujący się łowieniem ryb.
rzeźnik - członek jednego z istotniejszych cechów, zajmujący się produkcją i sprzedażą wyrobów mięsnych.
snycerz - snycerz zajmował się rzeźbą oraz zdobieniem wyrobów drewnianych.
stelmach - już od wczesnego średniowiecza wytwórca wozów. Zwykle jeden z zawodów skupionych w cechu rękodzieł drzewnych.
stolarz - rzemieślnik, czasem wyspecjalizowany, zajmujący się wytwórstwem mebli. Również jeden z zawodów zwykle skupionych w cechu rękodzieł drzewnych.
sukiennik - wytwórca tkaniny wełnianej.
szewc - rzemieślnik produkujący obuwie, często jednocześnie garbarz. Szewców było stosunkowo wielu. Bardziej elitarnym rodzajem szewca był safianiarz, wytwarzający lekkie buty ze skór kozich.
szmuklerz - wytwórca pasmanterii (wstążek, frędzli itp.)
ślusarz - wytwórca zamków do drzwi lub skrzyń.
świeczarz - wytwórca świec. Często zadanie to należało do mnichów.
tkacz - wytwórca tkaniny. We wczesnym średniowieczu było to zajęcie domowe. Na wsiach tkacze produkowali sukno sami; w miastach nastąpiło zróżnicowanie zawodu na bardziej szczegółowe (gręplarz, folusznik, postrzygacz). Tkaczy można też podzielić z racji na rodzaj wyrabianej tkaniny: na sukienników, płócienników i innych.
węglarz - dostawca węgla drzewnego głównie dla potrzeb pieców hutniczych; zawód dawny, ale bardziej popularny dopiero od XIII wieku, kiedy pojawiły się zakłady hutnicze.
zielarz - często wiedział nie tylko, jak zbierać, ale też jak hodować swoje zioła.
złotnik - rzemieślnik pracujący w metalach szlachetnych.


Mateusz Labuda

Bibliografia:
1. Heck R., Miasta i mieszczaństwo średniowiecza do schyłku XV w. , zeszyt 8. Warszawa 1959
2. Zaremska H., Niegodne rzemiosło – kat w społeczeństwie Polski XIV–XVI w., Warszawa 1986.
3. źródła internetowe
This article was last edited by Gandalf on 02 Wrz 2016, 17:55


Kto jest na forum

Zarejestrowani użytkownicy: Google [Bot]